Page 47 - VVN.Jubileum-2022

Interview

‘De meeste mensen

overschatten zichzelf’

Als je gedrag begrijpt, kun je het ook veranderen. Juist dat
maakt inzicht in gedrag volgens gedragsexpert Dirkje van
der Ven zo ontzettend nuttig. Zeker in het verkeer! Dirkje is
spreker en adviseur op het gebied van gedragsbeïnvloeding.
Met haar adviesbureau Wavy helpt ze organisaties om kennis
over gedrag in te zetten bij maatschappelijke vraagstukken.
Haar focus ligt bij verkeer en mobiliteit.

Wat doet een gedragsexpert? Wat valt je het meest op aan gedrag in het verkeer?
‘Als gedragsexpert leer je hoe grote groepen mensen beslissingen ‘De meeste mensen in het verkeer overschatten zichzelf. 80% van
maken. Hoe ze zich bewegen, hoe ze zich laten beïnvloeden en ook de automobilisten denkt dat ze een betere bestuurder zijn dan
hoe wij hen kunnen beïnvloeden om ander gedrag te vertonen.’ gemiddeld. Dat is heel gevaarlijk. Veel mensen denken: mij overkomt
dit niet, ik kan best even snel dat berichtje lezen. Maar de waarheid
Waarom ligt jouw focus op verkeer? is dat je niet doorhebt hoe lang je bent afgeleid, totdat er iets
‘Verkeer is voor een groot deel gedrag. Zeker als je het hebt over (ernstig) misgaat.’
veiligheid. Je hebt de weg, je hebt het voertuig en je hebt beleid. Maar
de mens is het slachtoffer en vaak ook de veroorzaker. Dat betekent Wat kunnen automobilisten daar zelf aan doen?
ook dat je er iets mee kunt doen. Daar wil ik graag aan bijdragen.’ ‘Wees je er bewust van. Dat is best lastig, maar wat kan helpen is om
gewoon eens te kijken: hoe schat je het risico voor iemand anders in
Hoe doe je dat? als zij hetzelfde gedrag vertonen in het verkeer? En vertaal dat dan
‘Je moet kijken naar de daadwerkelijke drijfveren achter gedrag om weer naar jezelf. Waarom schat je jezelf capabeler in?’
te zorgen dat je ze effectief kunt beïnvloeden. Neem telefoongebruik
achter het stuur. De drijfveren om op je telefoon te kijken terwijl je Hoe zie jij de toekomst van gedragsverandering en
achter het stuur zit, zijn onder andere de angst om iets te missen en het verkeersveiligheid?
direct belonende effect als je een berichtje leest. Dat zijn interessante ‘Ik zie een trend ontstaan waarbij interventies, campagnes en educatie
punten om iets mee te doen.’ steeds beter onderbouwd worden met gedragsinzichten. Veilig
Verkeer Nederland heeft bijvoorbeeld ook mensen met gedragskennis
Wat kunnen we daar zelf aan doen? in dienst. Ook worden acties steeds vaker getoetst op effectiviteit.
‘Help jezelf zoveel mogelijk. Als je weet dat je gevoelig bent voor Dat is belangrijk, omdat we daardoor steeds beter weten wat écht
geluidjes en pop-ups, zet je telefoon dan op vliegtuigmodus of gebruik werkt om verkeersveilig gedrag te stimuleren. Concreet zie ik voor me
het navigatiesysteem van je auto.’ dat we steeds vroeger in het proces al gedragsinzichten tegen gaan
komen, bijvoorbeeld in overheidsbeleid.’
Wat is een voorbeeld van succesvolle gedragsverandering in
het verkeer?
‘De Bob-campagne is het grootste succesverhaal. De Bob is een begrip
geworden en heeft geholpen om gewenst gedrag te vertonen. Neem ‘Verkeer is voor
de slogan ‘Ben je Bob, zeg het hardop’. Als je iets hardop uitspreekt een groot deel
committeer je je aan die rol: ik blijf vanavond nuchter. In combinatie
met strengere wetgeving en betere handhaving is de sociale norm gedrag’
langzaam verschoven.’

47